Bolunburuko kastroa

 

Zallako Ibarra auzoko Longar poligonoan dagoen KZgunearen ondoan emango diogu hasiera ibilaldiari. Gertu dagoen Bi-R6 Zalla-Balmaseda bidegorrira malda txiki batetik igo eta aurrera egingo dugu. Kadagua ibaiaren ondora iristean, Donejakue bidearen seinaleak ikusiko ditugu. Bide honi Ahaztutako Bidea deitzen diote, Bilbon hasi eta mendebalderantz abiatzen da Alonsotegi, Güeñes, Zalla eta Balmasedan zehar. Balmaseda zeharkatu ostean, Bizkaia atzean laga eta Burgosen murgiltzen da Menako haranean.

 

Laster, bidegorria utzi eta ezkerretik ateratzen den xendan barrena abiatuko gara. Xenda bitan banatzen den lekuan, ezkerrekoa aukeratuko dugu, Kukubidexka izena duena hain zuzen ere, begiratokira doana bueltakoan ezagutuko dugu. Errepidearen gainetik pasatu eta gero, xenda pista zabala bihurtu eta maldan gora jarraituko dugu. Errekaren paraleloan marrazten den bide zabalaren malda pikotik altuera irabazten jarraituko dugu. Eskuinetik ateratzen den lehen pista utzita, beste bidegurutze batera helduko gara eta bertan, harri batean idatzitako “kastroa” izenak erakutsiko digu aukeratu beharreko bidea. Bide zabalak xenda hestu bati txanda eman eta bertatik igoko gara Bolunburuko kastroaren sarreraraino.

 

Juan Luis Diéz basozainak ustekabean aurkitu zuen kastroa. 1988an, paraje hauetan sute bat piztu eta harresi baten arrastoak aurkitu zituen. Lau urte beranduago, 2002tik aurrera, hainbat zundaketa eta indusketa arkeologikoak egin izan dira. Kastroa txiki xamarra da, lau mila metro koadro ingurukoa. Bigarren Burdin Aroko herrixka gotortua da Bolunburukoa, K.a. IV. mendetik eta K.o. I. mendera arte landa-komunitate txiki bat bizi izan zen bertan modu egonkorrean. Harresitutako esparru bat eta kanpoko lubaki bat dauzka, hegoaldeko aurrealde guztian; horixe baita sarbiderik errazena.

 

Kastroaren barrualdean, etxaldea terraza hestu batean antolatu zen. Etxebizitzak oinplano angeluzuzeneko etxola arruntak ziren, eta material galkorrekin eraiki ziren. Eraikuntza horitako batzuk identifikatu ahal izan dira herrixkaren mendebaldeko muturrean, baita zeramika eta esku-erroten hondakinak ere. Burdin Aroan, kastroak botere guneak ziren, eta horietatik antolatzen ziren inguruko lursailak, modu hierarkizatuan. Garai nahasia izan zen, eta defentsa premiak erabakigarriak izaten ziren bizitzeko guneak aukeratzeko; hain justu leku garaiak eta inguruak begiz erraz kontrolatzeko modukoak aukeratzen ziren. Zalla haraneko eremu zabal bat kontrolatzeko aukera ematen du eta, gainera, sarbide zaileko harkaitz-irtengune batean kokatuta zegoenez, harresia hegoaldean baino ez zen eraiki behar izan.

 

Kastroaren eremua bisitatu ondoren, herri gotortuak duen sarrera bakarretik aterako gara. Etorritako bidetik maldan behera egingo dugu eta, bigarren bidegurutzean, ezkerrera joko dugu. Aldapa labur bat igo eta eskuinetik jarraituko dugu. Basoa zeharkatu eta aldapa pikoak aurrez aurre ikusiko dugun begiratokira eramango gaitu. Talaia eder honetatik Bolunburu auzoko altxorrak ikusiko ditugu, burdinola zaharraren aurriak Kadagua ibaiaren ertzean lehenik eta, aurrerago, Santa Ana ermita eta dorretxea.

 

Bertara joateko, bide nagusira itzuliko gara eta egurrezko maila batzuen laguntzaz altuera erraz galduko dugu bidegorrira helduz. Bertatik aurrera egin eta berehala, ezker aldean Sorginen zelaia (seinalean “Las brujas“ multzoa jartzen du) ikusiko dugu. Ibaiaren ondoan akelarreak egiten eta biribilean dantzatzen omen zutela dio kondairak. Bidegorrira itzuli eta zubitik ibaiaren beste aldera pasa eta, berehala iritsiko gara Bolunburuko burdinolaren hondarren ondora. Kadagua ibaiaren arroan, hainbat eta hainbat burdinola eraiki zituzten, eta gaur egun aztarna gutxi batzuk baino ez daude, horietako bat dugu Bolunburukoa. Gertu dauden dorretxea (XVI. mendea) eta Santa Ana ermitarekin (1610. urtea) monumentu multzoa osatzen dute.

 

Abiapuntura itzultzeko tenorean, buelta eman eta etorritako bidegorritik aurrera egingo dugu. Bolunburuko atsedengunea zeharkatu eta ibaiaren ertzean kokatzen den Gobeo auzoaren etxe ondotik Ibarra auzora iritsiko gara, abiapuntura hain zuzen ere.

 

 

Klikatu hemen ARGAZKIAK ikusteko

http://askemikel.blogspot.com/2023/02/bolunburuko-kastroa.html

Powered by Wikiloc