Lazkaomendiko parajeak

 

Lazkaoko biztanle gehienak herrigunean bizi dira, baina beste askok herria inguratzen duten lurretan barreiaturik dauden auzo txiki eta baserrietan ematen dute eguna. Ibilbide honen bidez, arrazoi desberdinak direla medio, Lazkaoko auzorik ezagunena bisitatzeko parada izango dugu, Lazkaomendiko auzoa hain zuzen ere.

 

Lazkaoko herrigunean dagoen monumentu multzoa osatzen duten eraikin artistiko-erlijiosoen (Beneditarren komentua, Lazkao jauregia, San Miguel eliza eta Moja zistertarren komentua) ondoan emango diogu hasiera ibilaldiari. Agauntza erreka zeharkatzen duen zubia igaro eta, Hirigoien kalean zehar, herriaren beste alderaino joango gara. Herrigunea atzean utzi eta Zubierreka auzora helduko gara, Lazkaoko presa txikia eta industrialdea kokatuta dagoen lekura. Bide zati honetan, San Joan Bataiatzailearen ermitaren ondotik pasako gara. Aurreko aldean, ermita eraiki zuten Iribe familiaren harmarria dago.

 

Agauntza errekaren paraleloan aurrera egingo dugu bidegurutze batekin topo egin arte. Egurrezko bide-seinaleen ondora iristean, ezkerrera zuzentzen den bide zabala hartuko dugu. PR-Gi 003 bide balizatu eta zaharraren arrastoari jarraituz, Ibarlaburu baserriraino igoko ginateke, baina nahikoa utzita dago, sasi eta belar altuek deserosoa eta ezatsegina egiten dute bertatik jarraitzea. Beraz, ehunen bat metro gorantz egin eta eskuin aldetik hedatzen den bide zabala hartuko dugu, bide balizatua utzita.

 

Kilometro eta erdian maldan gora egingo dugu, Sukitxikia baserriaren ondotik igaro eta Amundarain baserriraino igoko gara. Puntu honetan, berriro PRaren ibilbidearekin bat egingo dugu. Bidegurutze honetara heltzean bidea leundu egiten da. Iramendi mendia inguratuz, Larrunarri/Txindoki mendi ikusgarriaren ikuspegi ederraz gozatzeko aukera izango dugu. Pista erosoan zehar erraz iritsiko gara Abalinzar baserrira eta honen ondoan dagoen iturrira. Baserri honetan jaio zen Joxe Miel Iztueta Lazkao Txiki. Euskal Herriko makina bat txoko eta herritan ibili zen bertsolari ezaguna izan arren, Lazko Txikiren txokorik kuttunena Lazkaomendi auzoa zen, bertan jaio baitzen 1926an. Jaiotetxea leku garaian kokatuta egon arren, gure Joxe Miel ez zen asko hazi, eta berak honela erantzuten zien kazetariek bere jatorriaz galdetzen ziotenean: “Jaio, Lazkaomendin; hazi, inon ere ez!”.

 

Lazkao Txiki bertsolariaren jaiotetxeari bizkarra eman eta beherantz jarraituko dugu ingurune natural paregabe honetaz gozatuz. Atxubitetxe eta Goikoetxe baserrien ondotik igaro eta, eskola zaharrak izan ziren eraikinaren ondora jaitsiko gara. Egun, Lartsai elkarteak erabiltzen duen eraikin honetatik, ohikoa da  Larrunarri/Txindokiri argazkiak ateratzen jendea ikustea, batzuk oinez eta beste batzuk, berriz, kotxez bertaratuta. Bere irudi eder eta piramidalak Suitzako Cervino ospetsua gogorarazten du, horregatik  “Euskal Cervinoa” izenez ezaguna da ere.

 

GI-3491 errepidean zehar, baserri artean erraz galduko dugu altuera. Bide-seinale zuri eta horiak tarteka agertuko dira, baina bihurgune handira heltzean, bide balizatuak eskuinera egiten duen lekuan, hau utzi eta  errepidetik jaisten jarraituko dugu hilerriaren ondora iristeko. Leku honetan, ezkerretik marrazten den pista eroso batek berehala eramango gaitu Lazkao herrian dagoen Maizpide euskaltegiaren ondora, Moja zistertarren komentutik gertu.

 

 

Klikatu hemen ARGAZKIAK ikusteko

https://askemikel.blogspot.com/2023/10/lazkaomendiko-parajeak.html

Powered by Wikiloc

Cuevas de APODAKA

 

     Esta semana os propongo visitar las cuevas de la zona de Apodaka, una excursión de unos 6 km. ida y vuelta sin apenas desnivel.

     Comenzamos la excursión en Apodaca, en el aparcamiento próximo a la iglesia (coordenadas: 42.917392, -2.730038) y tomamos la carretera que parte entre la iglesia y la fuente (norte). En unos 300 metros (coordenadas 42.921361, -2.729337) seguimos el camino que parte hacia la izquierda, y que nos deja, directamente, en la primera de las cuevas: Lendiako zuloa. No me voy a extender con esta interesante cavidad, pues tenéis más información en un artículo anterior que podéis consultar aquí.

     Volvemos a la carretera y continuamos unos 300 metros. A mano izquierda, encontramos un vertedero recuperado cerrado a vehículos con una cadena (coordenadas 42.92245, -2.73115). Cruzamos al otro lado y tomamos el camino que parte hacia la derecha (coordenadas 42.922258, -2.731347). A los 100 metros (coordenadas: 42.923261, -2.732137) salimos del camino por un sendero que parte a la izquierda, sendero que pronto se convertirá en camino y que deberemos seguir unos 500 metros (puntos intermedios: 42.923003, -2.733635; 42.923569, -2.734694; 42.924066, -2.735695) hasta el punto donde vadea el río Zaia (coordenadas: 42.924666, -2.737188). Este vado es una referencia importante para encontrar las dos siguientes cavidades.

     Para llegar a la Las Gobas, seguimos medio kilómetro rio abajo por el cauce hasta el punto 42.922802, -2.734288, miramos a la derecha y ahí esta la entrada. Es una cueva humilde y sencilla de recorrer. A los 20 metros de la entrada trepamos por una sencilla subida que nos da acceso a una galería perpendicular, al final de la cual, encontramos una segunda entrada. No muestra muchas formaciones, aunque tiene cierto encanto. Lástima que la hayan empleado para deshacerse de basura, restos de un automóvil, en este caso.

     Regresamos al vado. Ahora, para acceder a la cueva de Padura, solo tenemos que continuar río arriba unos 250 metros por el cauce hasta el punto 42.924510, -2.735647 y mirar a la derecha. Se trata de una angosta galería sin interés que se estrecha aún más a medida que avanzamos hasta colmatarse de barro en unos 20 metros.

     Volvemos de nuevo al vado y, de ahí, al aparcamiento de Apodaca donde comenzamos la excursión (coordenadas: 42.917392, -2.730038) en busca de la última de las cuevas. Bajamos ahora toda la calle (de nombre Goikolanda y, más adelante, Behekolanda) hasta el límite del pueblo (coordenadas: 42.915019, -2.733742), donde encontramos una bifurcación. Tomamos la pista de la derecha, la que cruza el río, y continuamos hasta la entrada a un terreno vallado (coordenadas: 42.913049, -2.735662). Ahora, desde puerta metálica que tenemos a la derecha del camino, caminamos junto a la maleza por el borde del campo de cultivo hasta un pequeño mojón que separa dos fincas de cultivo (coordenadas: 42.913779, -2.736167). Ahora solo falta internarse unos 30 metros por el matorral para encontrar, sin problema, la cueva de Askoa (coordenadas: 42.913644, -2.736384).

     La entrada es sencilla, y en el interior se agranda bastante. Dentro podemos ver algunas formaciones. El problema, al menos cuando la visité, era que, seguramente, estaba habitada por una manada de jabalíes, como pude comprobar por los abundantes excrementos y el olor nauseabundo que había en el interior.

     Disfrutad de la excursión y, como siempre, no olvidéis respetar las formaciones y a los habitantes de la oscuridad. ¡Hasta otra semana!

NOTAS:

     Las coordenadas son WGS84 (EPSG:4326), el sistema en que se basa el GPS y el que usa Google Maps (podéis copiarlas y pegarlas directamente en Google Maps tal como están escritas).

     Podéis ver el resto de las fotos y/o vídeos de esta ruta en https://pateandoalava.blogspot.com/2024/05/cuevas-de-apodaka.html, junto a varias decenas más de excursiones.

La Pertusa, 🌁Montfalco pasarelak, 🏞️Mont-rebei,🌲🌳🌿La Pertusa

 

 Nahi badezu, hemen ibilbidea

 

 

 2024-04-05 LA PERTUSA. Goizeko 10,15ean hasiko gara oinez. Canelles urtegia daukagu begi bistan. Ez dauka ur askorik. Dena dela, ihez egon ginenean oraindik okerrago zegoen.

 Seguer zubian. Oso lasai dago oraindik. Bueltan jende gehiago egongo da.

 

 

Uzturreko itzulia

 

Uzturretik Ipuliñora hedatzen den mendilerroak Leitzaran harana iparraldean eta Elduain ibaiaren harana hegoaldean bereizten ditu. Ibilbide honetan, Uzturrera igotzeko erabiltzen den ohiko bidea saihestuz, Belabietako biraren PR-Gi 115aren bide-seinaleak jarraituko ditugu. Belabietako ingurura heltzean, bide balizatua utzi eta mendilerroa zeharkatzen duen bidetik Uzturreko tontor eta gurutzea bisitatuko ditugu.

 

Ibarra udalerriko Izaskun auzoan dagoen Izaskungo Ama Birjinaren baselizatik abiatuko gara, Uzturrera igotzeko ohiko abiapuntuetako bat. Aita Lizarralderen arabera, Ama Birjinaren irudia XIII. mendearen bigarren erdialdekoa edota XIV. mendearen hasierako izan liteke. 1873 eta 1887an suteek kiskaldu egin zuten, beraz jatorrizko baselizak ezer gutxi du 1904ean eraiki zenarekin. Ama Birjinaren irudia baita garai haietatik herritarrek mantentzea lortu izan duten gauza bakarra.

 

Izaskungo baselizatik abiatu eta berehala, Urkieta inguruan, PR-Gi 115aren bideak bi norabide hartzen ditu. Guk eskuin aldetik joko dugu ezkerrekoa itzulerako utziz. Asfaltozko bideak Orieta baserriraino eramango gaitu, aurrez Uzturrera igotzen den ohiko bidea utzita. Aurrerago, bide-seinaleek porlana utzi eta ezkerretik hedatzen den pista hartzera gonbidatuko gaituzte. Pixkana altuera hartzen hasiko gara eta konturatu orduko Urtetako iturriaren ondora ailegatuko gara. Aurrerago, Saiako bordaren ondotik pasa eta Belabietako tontorrera zuzentzen bidea eskuinera utzita aurrera egingo dugu.

 

Bide balizatua mendilerroaren beste isurialdetik hedatzen da, baina guk hau utzi eta Uzturreko gurutzeraino hedatzen den gandor gorabeheratsuan zehar abiatuko gara. Bizpahiru hesi-ate igaro eta erdi ezkutaturik dagoen Uzturreko tontorrera helduko gara. Bi buzoi eta erpin geodesikoa. Tontorra atzean utzi eta harrizko hesiaren ondotik marrazten den xendan zehar jaisten hasiko gara Uzturreko gurutzearen ondora atera arte.

 

Gaur dagoen hamar metroko gurutzea altxatu zuten bigarrena baita, lehen 1927an inauguratu zuten, baina  1941ean erauntsi gogor batek bota zuen. Gurutzearen alde batean, Emeterio Arrese idazle tolosarrak mendiari dedikatutako ondoko olerkia irakur daiteke: “Mendi gañean beso zabalik/zauden gurutze laztana/otoi egiñez muiñ emanzale/apalki nator zugana.” Gailurra zuhaitzez ezkutatuta bistarik ez duenez, mendizaleen jomugarik ezagunena gurutzearen ondora igotzea izan ohi da, bertatik Tolosa herria eta inguruko mendien ikuspegi ederraz gozatzeko aukera paregabea eskaintzen baitu.

 

Gurutzearen oinean, Tolosan bizi zen Norvegiako industria-zuzendariaren semea zen Eduardo Enersenen oroimenez jarritako plaka bat ikusiko dugu. 1828ko urtarrilean, hemezortzi urte zituela hil zen, Manuel Tolosa eta Fernando Lasurtegi lagunekin Uzturreko magal malkartsutik igotzen saiatuta. Esperientzia eskasa batetik eta ekipamendu egokirik gabe, gazte norvegiarra hogei metroko altueratik amildu eta hil egin zen.

Abiapuntura itzultzeko aldapa bizian jaisten den bidea saihestu eta gurutzetik metro batzuetara ateratzen den xenda bilatuko dugu. Basoan zehar jaisten hasi eta laster Belabietatik datorren  bide balizatuarekin bat egingo dugu (PR-Gi 115). Bide zabalean zehar Artzaienea baserriaren ondotik pasako gara eta aurrera eginez berehala galduko dugu altuera. Urkietara iristean gertu izango dugu Izaskun auzoa.

Klikatu hemen ARGAZKIAK ikusteko

https://askemikel.blogspot.com/2020/06/uzturreko-itzulia.html

 

Powered by Wikiloc