Dexametasona

-Zer moduz asteburua?
-Primerakoa: viote fest Iraulen. Eta zurea?
-Primerakoa: Anbotoko ertza eta Aratz-Aizkorri.
-Nekatuta?
-Ez, bixamonagaz. Aizkorritik bueltan ardo festa lagun batekin.
-Se os fue de las manos.
-Y de las copas.
-Anyway, mugak zabaldu dituzte, eta, bagoaz Piritara!

-Begira, Collarada!
-Madalena. La madeleine.
-Pirinioak!!! Zelako emozioa.
-Bai, udako zati handi bat hemen pasa nahi dut. Ametsak betetzen.
-Plana aldatu, eta, joango gara Diablos ertzera?
-Beronia edo beratze karbonikoko arnoa eskaintzea bezala da hori. Ezin dut aukeratu.
-Tenemos problemas de ricos.
-Perdido North Face. Urteak daramatzat-eta hormatzar horren argazkiari begira.

-Pineta bailara oso basatia da, nire bailara kuttuna Piritan.
-Bai? Badakit Balaitous dela zure tontor kuttuna.
-Ordesa-Pineta. Baso bailara sakonak, eskalatzeko horma erraldoiak, ertzak, korridoreak, eskibide ederrak, vivac zoragarriak. What else?
-Zelako ur jauziak.
-Mini colas de caballos.
-Goi mendiko botak berriro. Fucking sensation! Bisaurinetik jantzi gabe.
-Konfinamenduak ordu asko kendu dizkigu, eta mendi asko ere bai.
-Bada nik uste det konfinamenduak ordu asko eman dizkigula, eta mendi-amets asko ere bai.

-Bero dago, eta igoera pikoa da Pinetako balkoira.
-Aspaldi motxila handiarekin ibili gabe. Gogorra izanen da.
-Hitz egin dezakegun maitasunaz.
-Dakort.
-Kilian, Ueli, Honnold... nor da zure ustez konpletoena mendi espezialitate guztiak aintzat hartuz?
-Bihurtzeko aukera emango balidate, Ueli Steck izango nintzateke egun batez.
-Chamonixen, Mont Blanceko lasterketan "ezagutu" nuen duela lau urte. Gizon ederra!
-Azkartasuna, zehaztasuna, kalitatea, mendiarekiko errespetua. Gauza asko inspiratzen dizkit.
-Honnoldek ematen dit niri atentzioa. Loving asperger people.
-Mikelek bezela, inteligentzia handiegia buruan sartzeko.
-Nola esango zenuke "nos tenemos a nosotros mismos" baina euskarazko aditz trinkoan?
-"Gagauzkagu?"
-Kar, kar, kar.
-Sarasolaren hiztegiak ez dut uste dakarrenik. Galdetuko diot.
-Con eso le fries el cerebro.

-Badaukat irteera honetarako izenburua ere. Asmatu ezetz!
-Give me some clue.
-Azken egunotan modan egon da coronavirusa dela eta, gauza bat da, goi mendian oso erabilia baina uste det ez daukazula motxilan.
-El totem morado?
-Frio, frio.
-Me esta entrando la pajara de tanto pensar. Eman beste pista bat!
-Politikari bat "desazelerazioa" esateko nola, halaxe ibili naiz ni ere hura esateko.
-Kar, kar, kar. Dexametasona!
-Dexametadona, mexadetadona... Lankide-lagun batek esaten zidan: Ainho, de-xa-me-ta-so-na! No tiene nada que ver con la metadona!
-En las cuevas de Ekain Pagola.
-Euskal gidari handi batek eman zizkigun botikaren inguruko zehaztasunak.
-Vallejo, jatorra mutila.
-Argentinako sabaira eramango duela esan zidan, baina espero duela ez erabili behar izatea.
-Kar, kar, kar.

-Zenbat aldiz egon gara hemen?
-Perdido Xtrem bi aldiz egin dut, zurekin eta Dihinxekin.
-Zelako ederra den hau. Balcon de Pineta.
-El balcon de la Lola.
-Wifigunea daukagu. Amari deituko diot, badakit hunkituko dela.
-Ama... negarrez nago!
-Badakit, Ainho. Zoragarri dago, ezta?
-Zu ere izan zara hemen, ama. Posets ikusten ari naiz. Akordatzen nola eman zizun garaierak tontorrean? Aitak eskutik jaitsi zintuen Viadoseraino.
-Ainho, jakin dezazula ez dudala baztertzen oraindik ere inguru horiek neure begiz ikustea. Orain zoriontsua naiz zure begiz ikusten.
-Asko amestu det hormatzar honekin, ama.
-Bete ametsa, eta etorri osorik bueltan etxera.

 

-Eta orain, zer? Zein da flana?
-Txitxiroak arrozagaz, arnoa eta lotara.
-Dantzarako gogoa daukat, gidari. Pinchamos algo?
-Venga, vale, baina la pista de baile es esa roca.
-Orishas, al son de Pineta.
-Perdido rock festival.

 

-Nondik igoko gara bihar?
-Norte klasikoa. Begira hor ezkerreko hodi hori, rimalla igaro, zeharkaldia eskuinera eta ezkerreko korridorea.
-Para, para. Zeharkaldi horrek zenbat graduko malda dauka?
-Bah, 60 gradillos. Calderilla.
-Gaur ez det lorik egingo. Hormatzarrarekin ametsetan.
-Hotzik bai?
-Hotzikarak.
-Jantzi nire lumasa.

 

-Ainho, esnatu, 03:30. Izarrak zain dauzkazu, begira.
-Perdido igo gabe ere, zoriontsu jaitsiko nintzateke jada.
-Has picado vivac!
-Anuskari esan behar diot.
-Gaua hemen eta gure hatsaren hotsa. "Hatsaren hotsa".
-Gaueko burutazioak artikulurako.

 

-Me encanta kranpoien zarata.
-Zelako ondo goazen, Ainho. Speed Perdido.
-Non daude los 60 gradillos?
-Zure oinpean.
-Benetan? Hau da bart loa kendu didan malda pikoa?
-Yes! Ez da horrenbesterako, ezta?
-Zure ipurdiari begira joateak errazten du bidea. Eta egunsentia hormatzar zuri honetan ikusteak.

 

-Ainho, se nos termina el festival. Uste baino azkartxoago goaz, aurki gara goian.
-Argazki batzuk familia eta lagunei, onik gaudela esateko eta inbidia apur bat emateko.
-Non dago tontorreko piruloa?
-Elurpean, gure oinpean.
-07:05. Perdido North Face.
-Ezin ordainduzko uneak.
-Hemendik ez da itsasoa ikusten.
-Gu ez gara itsasokoak.
-Aurten azkenean egingo dira estropadak.
-Akordatzen Kontxako Banderan izan gineneko hartaz?
-Ikatz kaleaz akordatzen naiz.
-Jendez mukuru zegoen, eta eskua eman zenidan, kalea zeharkatzeko. Mendian leku zailetan bezala. Ezagun batek esan dit aurten karramarro team asko egongo dela uretan.
-You mean, coronavirusak jotako arraunlariak?
-Bai, piscifactoriako arraunlariak.

 

-Kontuz jaitsieran. Akordatzen eskupideran izan genuen sustoaz?
-Bai. Badira urte batzuk. Iaz aitak ez zuen zati hau ikusi.
-Pena izan zen eguraldia, bai. Baina mendiak horrela behar du.
-Bai, gustatuko litzaidake udan hona ekartzea. Barneratuta dauka Balaitous ez daukala eskura, baina Perdido... bere ametsen zerrendan dago.
-Zingira izoztua. Leku ederra hau ere, vivac-erako.
-Jende gutxi dabil. Zortedunak gu.

-Marboreko lepotik behera elurra urtzen ari da. Eguzkiak gogor jotzen du.
-Rappel bat egin behar degu, Ainho. Soka finko bat dago.
-Bale!
-Begira, zu honi zaude lotuta. Hasi jaisten eta eraman zurekin lokarria.
-Ez neukan ikusia malguki moduko hau.
-Se le llama nudo prusik o machard.
-Nik neure eskalada hiztegia sortuko det: katxibatxe, malguki, katxarrito, moskitoi...
-Begira, Ainho! Hortik igo zara.
-Benetan? Nire popí hortik pasa al da?
-Zurí, ta nerí.
-Unbelievable.

-Vivac-ean berriro! 6 orduan egin dugu itzulia, eta ordubete egin dugu tontorrean.
-Zenbat aldiz begiratu ote diodan hormatzar honi argazkietan. Orain nirea daukat, eta nire popí pasa dan korridorea markatuko det.
-Zoragarria izan da. Dena den, hurrengoan enaiz ezin ukituzko lagun batekin etorriko.
-Ya, ezin da vivac bat pikatu, lagun ukiezin batekin.
-Kar, kar, kar.

 

-Isilik zoaz.
-Bai, bestela artikulua amaigabea aterako zaigu. Hitz bakoitzeko esaldi bat datorkit-eta burura.
-Ke atzitzarre. Bero latza. Zergatik zoaz isilik?
-Pentsamendu ezkor batzuk etorri zaizkidalako.
-Etorri, loramen. Eman besarkada bat.
-Te quiero. Izugarri. Ondoan zauzkanak, zelako zortea.
-Katu oinak erosiko ditut etxera iristean.

Bazoaz etxera, etorri zinen bezala. Eta ni kotxeko retrovisoretik begira. Soka larrosa lepoan zilintzik. Buru-makur, nekeak jota, baina zentimetro bat hazita. Enegarrenez igo zarelako Perdidora, baina ni igo nauzulako, ipar hormatik. Eta hasi dudan ametsen zerrendan beste bat markatzen lagundu didazulako.

***

-Erosi ditut katu oinak, Jos. Boreal.
-Ze modelo?
-No fucking idea. Bufatxen dosta. Ni enaiz eskalatzailea, ezta izan nahi ere. Hauek hartu ditut.
-Joker! Erabili dugun soka ere Joker da.
-Gran pelikula. Mejor actor. Izugarri gustatu zitzaidan Ainhoren argazkia.
-Gizartean pailazo asko dago, eta joker gutxiegi.
-Amets bati data jartzen diozunean, helburu bihurtzen omen da. Baina zer gertatzen da amets bat betetzen duzunean?
-Beste amets bati atea zabaltzen diozula.

***

-07:05, Karakaten. Atzo Perdidon ginen ordu honetan.
-Ez dezu atsedenik hartzen, eh, Ainho?
-Ezin det, amets bat bete dudanez, beste baten atea zabaldu det.
-Zein izango da?
-Zuk esango didazu, zurekin izango da eta.
-Aspaldi ez nintzen horren zoriontsu sentitzen.

BI ANAI

BI ANAI

Gaurkoan amets batekin natorkizue, Bilboko anaia bik, lagun bik, Peruko mendilerro artean  amestutakoarekin hain zuzen ere. Mendi eta eskalatzaile komunitatean beharbada ez dira oso ezagunak izango, baina ametsen munduan, nik dakidala, behintzat, ez dago ranking edo sailkapenik; hau da, bada, Franko anaien ametsa.

Aurreko udaran Ekuador eta Peru herrialdeetako bazter zoragarriak “road-trip” baten bidez ezagutzea erabaki zuten Xabik eta Aitorrek. Quito hiriburuan hasi eta herrialde horrek eskaintzen dituen paisaia basatietan barneratu ziren "Panita"rekin batera, Aitorrek Parisen egindako Ekuadorreko laguna , eta eskalatzaile ezin hobea. Horrela, Chimborazo sumendiaren hegalean dagoen El Acantilado de San Juan ibarrean egun batzuk kirol-eskalada egin ostean, hegoalderantz jarraitu zuten 3 lagunek. Hurrengo geldialdian, Cojitambo izeneko mendian luzeak eskalatzeko aukera ez zuten alperrik galdu aklimatazio gisa, izan ere, bidaiaren helburu nagusia erabat argi zeukaten Bilbotarrek; La Esfinge hormaren ekialdeko aurpegian ireki zen lehen bidea librean eta egunean eskalatzea. 

Cerro Parón (5.325 m), La Esfinge izenaz ere ezaguna, Peruko Mendikate Zurian kokatua dago. Bilbotarrek aukeratutako bideak "85eko Bidea" du izena, 750m ditu eta ED mailako kategoria dauka. Antonio Gómez Bohórquez "Sevi"k eta Onofre P. Garciak ireki zuten 1985eko uztailaren 8an, zeinek 9 vivac behar izan zituzten paretan ibilbidea osatzeko. 

La Esfinge

Mendikate Beltzaren hegalean, Hatun Matchay izeneko harrizko basoan, altuerako giroan eskalatzera moldatu ostean, aspaldiko sutxakurraren bilaketari ekin zion hirukoteak. Pozik zeuden, baina urduri aldi berean –hori barrundatzen zen telefonoaren beste aldean–, orain gutxira arte kimera hutsa baitzen eurentzat eskalada hura. Zorionez, nahiz eta nerbioak dantzari izan, Xabik tartea hartu zuen hurrengo orduetan bizi izandakoa bere eskaladen bitakora koadernoan xehetasunez jasotzeko, eta, bide batez, lagunei zein eskalatzaile komunitateari opari ezin hobea egiteko. Horra, bada, bere lekukotasuna euskarara ekarria[1]:

“Esfingea, bere handitasunagatik ezartzen duen tonu gorrixkako granitozko sugarra da. Begiratzen diozunean liluratzen zaitu. Indarrez altxatzen da Paron sakan basatiaren erdian, elurtutako muino ikaragarriz inguratuta, Huandoy, Artesonraju, Garcilasoren piramidea, Chararaju kasu, eta hainbesteko energia askatzen du, non begiratze hutsarekin eskuak izerditan hasten zaizkidan. 

Panita eta Aitor; Huandoy mendia atzean

 Bi ordu eta erdiko hurbilbidea egin ondoren, aurrez-aurre aurkitzen dugu zutik gure altxorra. Gora begiratzean korapilo bat sentitzen dut sabelean, baina hemen egoteaz pozarren nago, alpinismoak eskaintzen digun momentu magiko hau nire lagunekin elkarbanatuz. Soilik hemen egoteak merezi du.

Azkenean, bada, eguna heldu da. Iratzargailuak goizeko 4etan jo du eta begirik ez dudala batu iruditzen zait; izan ere betazalak astun sumatzen ditut, berunezko pertsianak bailiran. Uste dut altueran lo egitea eta nerbioak nire pertzepzioaren errudunak direla. Zakuaren barruan gosaldu ondoren, gauez gure dendetatik irten eta troka zeharkatu dugu, horma azpiko vivac batean bezperan utzitako materiala jasotzeko.

Bidean, sokak prestatu eta katuak jantzi bitartean, halako argitasun bat antzematen hasten da. Sebas -"Panita"-, konfiantzaz horniturik, lehen luzea erraz eskalatzen hasten da eta horrek konfiantza ematen digu. Lehenengo bost luzeak azkar eskalatu ditugu, berotan sartu gara berehala eta akats lelorik ez egiten saiatu gara, irristada soil batek gure hiruko kordada batera erortzea ekarriko bailuke.

Xabi zeharkaldian

Goizeko hamar eta erdiak dira, eta hamargarren luzeko diedro berde preziatuaren azpian kokatu gara. Oso motibatuta gaude eta hori nabari da giroan. Oso erritmo onean eskalatu dugu eta atseden hartzeko, eszenatokiaz gozatzeko eta gailurreraino igotzen jarraitzeko indarrak hartzeko garaia da.

Xabi arrakalarekin borrokatzen

Estrategiaren arabera, Aitorrek diedro ikusgarria igotzen jarraitzen du eguzki distiratsuaren azpian; izan ere, Peruko eguzkia konplize bihurtu dugu eta epeltasun horrek sentsazio oso onak ematen dizkigu. Hurrengo luzeetan erreleboa  neuk hartu dut, -pozik gainera- eta tontorreraino jarraitzeko dauden ibilbide ugarietatik nabigatzera behartuta nago, arroka itsaso honetan marinel galdua izango banintz bezala.

Aitor "diedro berdean"

Abenturazko zenbait luzeren ondoren, lagunak segurtatzen ditudan bitartean, tontorretik bi tiradetara dauden hirugarren graduko terraza errazak ikus ditzaket. Helburutik oso gertu gaude eta euforiko nago. Zoratu beharrean.

Azken bilerako irteera gainditu ondoren, hasperen eta putz artean, gailurretik metro gutxira nago. Amets bat bizitzeaz pozik. Izan ere, adorea izan behar da amets egiteko eta zure ametsak bizitzeko arriskua izateko.

Gailurrera iristerakoan, elkar besarkatu eta Mendikate Zuriak eskaintzen dizkigun ikuspegiez gozatu dugu. Eguzkiak dir-dir egiten du oraindik, eta itzelezko ilunabarra oparitzen digu. Garrasi ozen batek isiltasuna urratu du. Lortu dugu. Hamar ordu eta erdiko eskaladaren ondoren, sentsazio eta emozio ikaragarriak bizi ondoren, Esfingearen gailurrean gaudela esan dezakegu. 

Tontorrean

Hala ere, mendizale bakar batek ere ez du gailurra ospatzen zorura iritsi arte. Azken argi-orduetan jaitsiera-errapelen bila goaz, gailurra ipar-mendebalderantz zeharkatuz, eremu lauago batera iritsi arte. Kuartzitazko harkaitzezko mugarri batzuek lehen jaitsiera adierazten digute. Azkenean, izarrak eta ilargia lagun, kanpalekura heldu gara, txikituta, baina poz-pozik; izan ere, hasiera batean izar-iheskorra zirudien ametsari gogotik heldu diogu eta, istant batez, alpinismoaren zerura ukitzera eraman gaitu.

Esku artean geneukan helburua biribildu ostean, gutxi balitz bezala, gure bidaiaren azkenengo gailurra igotzeko gogoa agertu zaigu. Ekuadorrera bueltan, munduan dagoen sumendi aktibo garaienetako bat eskalatu dugu anaia eta biok, Cotopaxi sumendia (5.897m) hain zuzen. Honetan ere, zorionekoak izan gara. Eguraldia lagun izan dugu beti, altuera hauetan proiektuak aurrera eramateko ezinbesteko baldintza.

 

Aitor Cotopaxin

Ezer gutxi gehi diezaioket Xabik –blogaren bidez– gurekin partekatutako kontakizunari. Baliteke etorkizunean Franko anaien abentura hau haizeak eramatea, edota abentura berriak ekartzea. Kontua da, gaurkoan ipar haizeak, Euskal Herrian hainbeste maite duguna, gure belarrietara eta begietara ekarri duela euren ametsa; bada, eskerrik asko bikote gu ere ameslari bihurtzeagatik.

Karlos Aretxabaleta “Txapel”

Bedian, 2020ko ekainaren 22an.

Eranskina

Iturria: Topos Peru[2]

---

[1] Ez da itzulpen zehatza, estiloari dagokionez lizentziak hartu baititu itzultzaileak.

[2] Ref. https://toposperu.files.wordpress.com/2008/09/topomaribel600.jpg