Los Husos Sorginaren Txabolatik

 

Ibilbide honetan, Arabako bi leku esanguratsu lotu ditugu. Sorginaren Txabola izeneko trikuharriaren ondotik abiatu eta Los Husos leizeraino igo gara errepide, pista eta zereal lurren artean.

  

Sorginaren Txabola trikuharria Euskal Herriko trikuharririk garrantzitsuenetako bat da, ziurrenik handiena eta inguru osoan hobekien kontserbatua dagoena. 1935ean aurkitu zuten. Ganbara, irudi poligonal bat deskribatzen duten 9 lauzaz osatuta dago. Galeria 5 harlauzek eta itxiturakoek osatzen dute. Estalkiko lauza, hirutan zatitua zegoen, baina, zaharberritu ondoren, bere jatorrizko posizioa izan zela uste den lekuan jarri zen. Indusketetan, giza hondakinez gain, objektu ugari aurkitu ziren: aizkorak, zeramika zatiak eta uztaiak. Jaien bezperan, abuztuko Ama Birjinaren inguruan, akelarre bat ospatzen da trikuharriaren inguruan; akerra, sorginak... dituen antzezpen bat.

1999tik 2006ra arte indusketa arkeologikoak egin dira Los Husos I eta II leizeetan. Apellaniz irakasleak hirurogeiko hamarkadaren amaieran eta hirurogeita hamarreko hamarkadaren hasieran induskatutako Los Husos I leizeko esku-hartze horiek 1984tik 1989ra induskatutako Peña Larga (Kripan) leizeko testuinguru koherente bat aurkitzeko saiakeragatik gertatu ziren. Bertan, 2,5 metro koadroko luzera ez zuen freskagarri estratigrafiko bat egin zen. Los Husos IIn 9 metro koadroko indusketa bat egin zen 2003 eta 2006 artean. Lanak Arabako Foru Aldundiko Kultura eta Kirol Sailaren eta Euskal Herriko Unibertsitatearen diru-laguntzarekin egin ziren, hainbat ikerketa-proiektu eta Talde kontsolidatua eta Errendimendu Handiko Taldea emanez. Unibertsitate bereko laborategietan hainbat motatako analisiak egin ziren, berokien garrantzia ulertzen lagundu digutenak.

Aurkitutako lehen aztarnak 6240 urtekoak dira. Eskuz egindako zeramikak eta landutako harrizko harriak dira. Haien ondoan, jada gizakiekin bizi ziren etxe-animalien, behien, ardien eta ahuntzen hezurrak aurkitu zituzten. Duela 6130 urte zerealak landatzen ziren. Abeltzaintzak laster hartu zuen garapen nabarmena, eta Los Husos IIn, 6050 urteko datarekin, Euskal Herri osoan ezagututako lehen ukuiluak aurkitu dira. Udaberrian eta udan ukuiluratzen ziren animaliak behi- eta ardi-aziendak ziren. Ohitura honek, Los Husos-en, duela 4910 urte arte irauten du, aro honetan, Neolitoa amaitzen delarik. Bi harpeak hilobiratze toki bezala erabili ziren Kalkolitoan 4670 eta 3980 arteko datetan. Garai honen ondoren, ukuiluak, berriz jarri ziren aterpearen  barnean, baina, oraingoan, Los Husos-en I. abereentzako aterpearen barruan giltzapetzeko ohitura honek, duela 2970 urte arte iraun zuen.

Euskal Herriaren historiaurrearen barruan funtsezko lekua da Los Husos. Bertan aurkitu dira, lehen aldiz, etxeko abeltzaintza, zerealen laboreen hondarrak eta ondo errotutako abeltzaintza praktika baten lekuko diren lehen ukuiluak. Zalantzarik gabe, Iberiar Penintsulako iparraldeko eta Europako hegoaldeko historiaurrearen aztarnategi garrantzitsuenetako bat da. Azterketan erabiltzen diren analisi-sistemek aitzindari bihurtzen dute gaur egun iberiar penintsula osoan garatzen den ikertzen.

Klikatu hemen ARGAZKIAK ikusteko

http://askemikel.blogspot.com/2021/08/los-husos-leizea.html

Powered by Wikiloc