Behorbarroteko hagina

 

Behorbarroteko hagina

Aiako aparkalekuaren ondoan dagoen Gurutze Santutxotik (Etxetxo) abiatu eta, San Esteban elizaren ondotik igaro eta gero, errepidera aterako gara. Bertatik metro batzuk ibili ondoren, Pagoetara zuzentzen den porlanezko pista hartuko dugu. Hirurehun bat metro bertatik egin, eta, lehen bidegurutzean, eskuinetik ateratzen den bide balizatua (SL-Gi 4003 eta PR-Gi 4001)  hartuko dugu (347 m, 10 min). Metalezko ate bat igaro eta, errepidearen paraleloan zabaltzen den bidezidorrean zehar,  erraz egingo dugu aurrera.

Ibilbidearen nhasierako xenda

Itsasoari begira

Gorabehera handirik gabe, Giltzarriturriko paraje hezeen ondotik pasa eta Burnigurutzeko bidegurutzera ailegatuko gara (390 m, 35 min). Gertu dagoen izen bereko behatokitik parkearen eta kostaren ikuspegi ederrak izango ditugu. Bidegurutze honetan dauden bi norabideen artean edozein aukeratu dezakegu, ibilbidea zirkularra da eta. Ezkerrekoa utzi eta eskuinekoa hartuko dugu, bide seinale zuri eta berdeek erakutsiko diguten norabidean. Ibilbidearen zenbait tartetan egurrezko mailak jarri dira mendizalearen ibilera errazteko.

Burnikurutzetako behatokia

Burnikurutzetako behatokia

Baso ederrean zabaltzen den bide zabalak Sagastizabal baserriaren ondora eramango gaitu (459 m, 50 min). GFAk 1956an, Foru Aldundiak Laurgaingo finkaren 500 hektarea erosi eta, hurrengo urtetan lur hauek basoberritu zituen arte, baserri honen inguruko lurrak lauagoak ziren, eta bertan, larreak, labore lurrak, baratzeak eta baserriari izena ematen dion sagastia zeuden. Horrela bakarrik ulertu daiteke baso trinko batean baserri honek duen kokapena. Baserria inguratu eta pistan barrena segituko dugu beste bidegurutze batekin topo egin arte. Aldapa txiki batek, itzulerako bidea erakutsiko digun beste bidegurutze batera eramango gaitu (534 m, 1 h 5 min).

Sagastizabal baserria

Sagastizabal baserria

Neberako Lizarra lepora doan bide balizatua (PR-Gi 4001) gure eskuinera utzita, ezkerretik marrazten den zidorretik jarraituko dugu Elutsaundiko pagadian barneratuz. Joan den mendeko 50eko hamarkadan, inguru honetako lur gehiena soilduta zegoen edo, behin eta berriz inausi egiten ziren zuhaitzak altxatzen ziren. Gerora, basoberritze politikak baso hauen biziberritzea ekarri zuen. Baso artean zabaltzen den bidetik berehala iritsiko gara Behorbarroteko haginaren ondora (520 m, 1 h, 15 min).

Behorbarroteko hagina

Behorbarroteko hagina 

“Behorren leku” honetako magaletan barreiatzen den basoa mistoa da. Bertakoak diren pago eta astigarrekin batera, izei gorria ikus daiteke, eta, horien guztien itzalpean bizirauten duten haginak ditugu. Paraje honetan espezie honetako ale bikain batzuk ikus  ditzakegu. Parkean ikusiko ditugun hagin populazioak gazteak dira oro har, hala ere, Iberiar penintsulan populazio dentsitate handienetakoa dela esan daiteke. Dentsitatea handia izan arren, Pagoetan espezie horretako hagin gehiago badaude ere, adinari eta tamainari dagokienez ez dago horrelako besterik, Behorbarroteko hagin honek 200 urte baino gehiago ditu.

Hagina (Taxus baccata) zuhaitz berezi eta ederra da. Oso mantso hazten da eta bizitza luzea izaten du eskuarki. Kasu batzuetan 20 metroko altuera izatera heldu badaiteke ere, askotan zuhaixkaren itxura izan ohi du. Bere egurra oso gogorra da eta historian zehar erabilera mota asko izan ditu. Penintsulako iparraldeko lurralde askotan, euskaldunak barne, hagina zuhaitz sakratutzat zuten eta gure herriko mitologiari lotuta egon da. Elezaharren arabera, euskal gerlariek erabiltzen zituzten geziak, haginetik ateratako pozoiez bustitzen zituzten eta preso hartu eta hil aurretik, zuhaitzaren fruituetatik lortzen zuten narkotikoa hartzen zutela esan ohi da.  

Sagastizabalgo elur-zuloa

Aiako hagin zahar hau atzean utzita, xendatik jarraituko dugu pista zabal batera jaitsiz. Kilometro erdi bat bete beharko dugu Sagastizabaleko pagadira heldu eta honetan dagoen elur-zuloaren ondora iristeko (513 m, 1 h 25 min). Egitura hauek Euskal Herri osoan agertzen dira, baina izen desberdinez ezagutu ohi dira: elur-zulo, izoztegi, hormagune eta elurtegi. Hemen ikusiko dugun elur-zulo honek aspaldi galdu zuen bere estalkia, eta, orain ikus daitekeena egituraren oinarria besterik ez da. Zulo hauetan gordetzen zen elurrak luzaroan irauten zuen, batzuetan ekainera arte, eta beharren arabera, inguruan zeuden auzo eta herrietara eraman ohi zen.

Azkorteaitzeko faila

Gure ondarearen parte den egitura berezia atzean laga eta beste kilometro bat bete beharko dugu Azkorteko haitza dagoen hagin basoaren ondora heltzeko. Haitzaren haustura nabarmena duen haitz hauetan, Pagoetako hagin-basorik garrantzitsuenetako ikusi ahal izango dugu, gune harritsuetan bizirauten duten tamaina eta adin desberdinetako haginak (488 m, 1 h 40 min). Faila geologiko bereziaren azpitik jaitsi eta bidezidor balizatuak Burnigurutzeko bidegurutzera eramango gaitu (390 m, 1 h 50 min). Abiapuntura itzultzeko tenorean, hasieran Aiatik honaino egindako bidetik beteko dugu (306 m, 2 h 15 min) 

Klikatu hemen ARGAZKIAK ikusteko

https://askemikel.blogspot.com/2025/10/behorbarroteko-hagina.html

Powered by Wikiloc