Erdi Aroko Otsagabia herri bitxiaren ingurutik egingo dugu txangoa. Bide
zaharretik Iratiko oihanera eramango gaitu, Muskildako Andre Mariaren
santutegiraino, eta Nafarroako herri horretara itzuliko gara, ibilbide zirkularrean.
Pasealeku atsegina da, 6 kilometro pasatxokoa, 300 metroko desnibela duena.
Pagadi eder bat zeharkatzen du, eta, bertan, inguruan dauden zuhaitz mota
nagusien seinaleak aurkituko ditugu. Ermita erromaniko eder bat bisitatzen du,
bere legenda beltzarekin.
Jarraitu beharreko bidea behar bezala seinaleztatuta dago, seinale-kartel
eta marka berde eta zuriekin. Otsagabiako San Juan Ebanjelariaren elizaren
atzealdetik abiatzen da. Udaletxea igarota igotzen den kale harriztatu batetik
sartuko gara bertara. Otsagabiako eliza atzean utzi eta egurrezko kartel bat
ikusiko dugu, Muskilda izenarekin eskuz idatzita, bidezidorraren hasiera
adierazten diguna.
Ibilbidea SL-NA65 zenbakiarekin eta marka berde eta zuriekin
seinaleztatuta dago. Ibilbide zirkularra denez, lehenengo kartelak bi
norabideak adierazten dizkigula ikusiko dugu. Eskuinekoak zuzenean eramango
gaitu bidearen gailurrera, Muskildako ermitara, eta ibilbidetik 40 minutura
dagoela jakinaraziko digu. Guk ezkerreko bidea hartuko dugu, luzeena, Iratiko
Oihanerantz doana. Basoan barrena doan bidezidor estu ederra da bidea. Oinez
hasi bezain laster, inguruko ibilbideari eta florari buruzko informazioa ematen
digun panel bat aurkituko dugu. Bidexka estuan zehar, basoan dauden zuhaitz-barietateen
berri ematen duten panelak aurkituko ditugu, interpretazio-bidea baita.
Bidezidorrak baso-pista duen bidebanatze bateraino eramango gaitu, SL-NA
65 ibilbidearekin seinaleztatuta, eta gutxi gorabehera 2 km egingo ditugu
pagadi batean sartu arte. Bidea pago altuen artean igarotzen da. Muskildako
iturrirako sarbidea adierazten digun zutoin bat aurkituko dugu. Hura
bisitatzeko, ezkerrera doan desbideratze txiki bat hartuko dugu, metro batzuk
baino ez dituena jaisten bidearen azpitik iturburua dagoen lekuraino, aska
txiki bat duena.
Iturritik ibilbide labur bat egin ondoren, mendi-lepo moduko zelai zabal
batera iritsiko gara. Bertatik, inguruko tontor nagusien ikuspegi ikusgarria
ikusiko dugu: ezkerretik eskuinera, Berrendi (1.350,6 m), Taplako pasabidea
(1.352 m), Idorrokia (1.491,98 m), Abodi (1.531 m) eta Alforjetako pasabidea
(1.436 m). Puntu horretan, zutoin batekin seinaleztatutako bidezidor batzuen
bidegurutzean aurkituko gara. Hortik abiatzen dira Salazenkoen Ibilbidea, GR-11
Hiriberri, Villanueva eta gatozen ibilbidea (SL-NA-65), seinaletikak adierazten
digunez Otsagabiatik 3,7 kilometro hartzen dituena. Eskuinean, soilgunera sartu
ahala, baso-pista zabal bat ikusiko dugu. Zutoin horretan markatutako azken
ibilbidea da, eta 2,4 kilometrotan zehar Muskildara eramango gaitu.
 |
Aurrera segi eta berehala, baso-pistak asfaltatutako errepide bat
zeharkatzen du, eta gora doan bide zabal batetik jarraitzen du, basoan berriro
sartzeko. Aurrerago, tarte bat zeharkatuko dugu, moztu dituzten zuhaitzetatik
suebaki bat gehiago gogorarazten duena, eta berriro jaisten dena Muskildara
doan errepidearen azken zatiraino. Ibilbidean zehar, seinale berdeak eta zuriak
ikusten jarraituko dugu, eta horiei zerrenda gorri bat gehituko zaie (tartea
GRarekin bat dator, marka gorriak eta zuriak baititu).
Muskildako Andre Mariaren baseliza, Muskildako gaina, 1.071,8 metrora dagoena,
erromaniko estiloko ermita eder bati izena ematen dio, XII. mendean Nafarroako
Antso VII.aren erregealdian eraiki zela uste dena. XVII. mendearen erdialdean
zaharberritu egin zuten, eta elementu berriak sartu zituzten, hala nola
sakristia. Ermitak ate erromaniko polita du erdi-puntuko arkuaren barruan, eta
dorre karratu bat, teilatu koniko batez koroatua. Multzo arkitektonikoak
ermitauarentzako etxe bat eta kapilauarentzako beste bat ere baditu, eta
harrizko harresi txiki batez inguratuta dago. Santutegia patronatu laiko batek
gobernatzen du. XVII. mendean hainbat auzi izan zituen elizaren hierarkiarekin
bere nagusitasunaren gainean, oparoaldi ekonomikoaren ondorioz. Antza denez,
gotzain batek patronatuko kontuak gainbegiratu nahi izan zituen, eta bertako
kideak horren aurka agertu ziren eta eskumikatu egin zituzten; Otsagabiako
bizilagunak, berriz, eskumiku mehatxupean beldurtu zituzten.
Elizak oinplano angeluzuzena eta hiru habearte ditu. Erdikoak kanoi-ganga
du, eta alboetakoak ganga laurdenekoak; guztiak ere sei zutabe lodiz eutsiak.
Burualdean, 1642. urteko erretaula bat dago. Horma-hobi nagusian, Muskildako
Ama Birjinaren irudia dago, haranaren zaindaria, estilo erromaniko
berantiarrekoa edo gotikoaren hasierakoa (XIV. mendearen amaiera). Ama Birjina
irribarretsu bat irudikatzen du, Jesus haurra magalean eserita duela. Erdiko
habeartearen lehen atalak ganga osoa estaltzen duten horma-pinturak ditu, eta
alboko nabeetako batean gurutziltzatutako Kristoren tailu polikromara bat dago
zintzilik.
Patronatuko etxeak tunel gangadun batetik zeharkatuz gero, ermitarako
sarbide nagusia izango zena aurkituko dugu. Bertatik abiatzen da tempoa eta Otsagabiako
San Joan eliza lotzen dituen antzinako bide tradizionala. Elizaren ibilbidea
gurutze-bide bateko 14 geltokiek markatzen dute.
Gure mendi-ibiliaren izpirituari leial, hasierako bidera itzuliko gara.
Zutoin batez eta zerrenda berde eta zuriz markatuta dago, eta erlijio-esparrua
eskuinetik inguratzen du. Horri esker, ermitaren dorrearen eta harrizko
hormaren ikuspegi bertikala ikus dezakegu, eta bide horren hasieraraino
eramango gaitu.
Otsagabiarako jaitsierari ekingo diogu, bideguneetan harriztatuta dagoen
bide batetik. Hiru bidegurutze dituen eraikin baten aurretik igaro, eta
jaitsierari jarraituko diogu, zuhaitzetan eta harrietan hainbat marka eta
ibilbideko koloreekin, bai eta bertakoek erromerietarako erabiltzen duten
gurutze-bide hori markatzen duten 14 gurutzeak ere. 1794an suntsitutako Santa
Kruz ermitaren hondakinen ondotik igaro eta hasierako puntura iritsiko gara.
Bertan, GR 11 Pirinioetako Bidearen informazio-kartela aurkituko dugu.
Kale harriztatutik San Joan Ebanjelariaren elizaraino jaitsiko gara. Erdi
Aroko (XI. mendea) eta XVI. eta XVII. mendeetako aztarnak gordetzen ditu.
Barruan, XVI. mendeko errenazentista estiloko hiru erretaula daude. Aipagarria
da, halaber, egurrezko aulki batzuk kontserbatzen dituen korua, xehetasunekin
eta besoen euskarrietan landutako irudi biluziekin. Bere dorrea, etxebizitzen
gainetik nabarmentzen da.
Otsagabia Zangozako Merindadearen parte da, Zaraitzuko bailaran.
Espainiako herririk politenetako bat da, eta Nafarroako Pirinioetako arkitekturaren
adibiderik onena. Kale harriztatuak, harrizko Erdi Aroko zubia, bi eta lau
isurialdeko teilatu lauak dituzten etxe ederrak eta gorria nagusi den geranioz
betetako balkoiak ditu.
Klikatu
hemen ARGAZKIAK ikusteko
https://askemikel.blogspot.com/2024/05/muskildako-itzulia.html
No hay comentarios:
Publicar un comentario