TXITXIBILALDIAK:⛰️MONTE O FARO 1180mt (Pontevedra)⛰️ PILAR 803 mt (A Coruña)⛰️ MUSTALLAR 1934 mt (Lugo). Pieornedotik⛰️ PICO DEL INFIERNO 2537 mt (Palentzia)

        4 probintzietako 4 gailurrik altuenak.

    5. TREVINCA ezin egin (erreta dagoelako).

      TXITXIBILALDI Taldearekin. 12 lagun.

                         Penintsulako goienak 

2025-10-06⛰️MONTE O FARO 1180mt (Pontevedra)Probintzia sabai batean aurrean gaude: Baseliza, Gurutzea, Aldarea eta Ama Birjinaren iturria, Gurutzeen bidezidorrarekin.
Sabai bitxi baten hasiera perfektua izango da, gure bidaia hasteko... 

Eguraldia lagun, ondo hasi gara mendiko "periploa"2025/10/06 MONTE O FARO (Pontevedra)

⛰️ PILAR 803 mt (A Coruña)

Degradazioa bai, hemen. Konektatuta egoteko fakturia.
2025/10/06. PILAR (A Coruña)

⛰️ MUSTALLAR 1934 mt (Lugo).

Mendi erraza, komodoa, eta era berean interesantea... Eguraldia ere lagun, oso inportantea.
2025/10/07. MUSTALLAR(Lugo)

⛰️ PICO DEL INFIERNO 2537 (Palentzia)

2025/10/09.PICO DEL INFIERNO(Palencia)

Txirrin, Txirrin...BAGOAZ.  Betetzen!!

PREDAFORCA. La montaña mágica. 14/8/25

 

Seguimos con nuestra semana de montaña por Cataluña, y volvemos a pasar la noche en el refugio Lluís Estasen, donde nos trataron y atendieron de maravilla, con ese ambiente montañero tan auténtico que hace que uno se sienta como en casa. A la mañana siguiente, mientras la noche termina y el día empezaba a despuntar, nos preparamos para afrontar la ascensión al Pedraforca. Amaia, que no tenía muchas ganas de subir, decide bajar andando hasta Saldes, donde nos esperará a Raquel, Josetxo y a mí al final de la jornada.

 Salimos del refugio con las primeras luces del día, disfrutando de un amanecer espectacular que tiñe de dorado las paredes del Pedraforca. Desde el mismo refugio tomamos el sendero PR que asciende hacia el Collado del Verdet, perfectamente señalizado desde el inicio. El camino se adentra en el bosque, ganando altura poco a poco entre pinos y rocas, hasta que el arbolado se abre y nos deja ver el inconfundible perfil de esta montaña mítica del Berguedà.

Al alcanzar el collado, giramos a la izquierda para afrontar la conocida grimpada,  como la llaman en la zona, una entretenida canal equipada en un tramo con una cuerda, que ayuda en su progresión. Los pasos son fáciles pero obligan a usar las manos, añadiendo ese punto de aventura que hace tan especial esta subida. Superado este tramo, alcanzamos la cresta y llegamos a la Cima Norte, seguimos unos metros por la cresta en dirección a la cima principal. Antes de alcanzarla, tenemos que descender unos metros y volvemos a subir, un par de veces, en todos estos tramos, nos encontramos pasos de I y II grado, siempre sobre roca firme y disfrutona.

Desde la cima, las vistas son sencillamente alucinantes. El Pedraforca, al ser una montaña aislada, ofrece una panorámica de 360º sobre el Pirineo y el Prepirineo catalán que deja sin palabras.......................

El repor completo en :

https://covaloria.blogspot.com/2025/11/pedraforca-14-8-25.html

⛰️ MENDEBALDEKO INFIERNOA 3073 mt, ⛰️ERDIKO INFIERNOA 3081mt/QUIJADA DE PONDIELLOS. Refugio de Bachimañatik

         Aurten ere hirumilako batzuengana iristea lortu dugu.

Zoragarria da, baina egia da, era berean, gero eta zailagoa dela haiengana iristea... Adinak ez du barkatzen!! 

Baina hor daude gure mendi altuenak. 

⛰️ MENDEBALDEKO INFIERNOA 3073 mt, ⛰️ERDIKO INFIERNOA 3081mt/QUIJADA DE PONDIELLOS.

2025-09-16-17 

Honetan aterpetik abiatzen gara.    

 Aste eguna da eta oso lasai dago aterpea. 15 bat pertsona gaua pasatzeko.

 Goiko Laku Urdinean. Eskuinean, lehenbizi igo behar dugun Infierno mendatea. Gero hortik ezkerrera, tontorretara.

 Eta gure ezkerrean Infiernoen glaziarra. "Azken glaziarrak agurtzen"...

 Eskuinera doa Tebarray mendatera eta Respomuso-ra doan bidea. Gu ezkerrera. Zorionez, oso jende gutxi ikusten da gure aldean, eta horrek asko lasaitzen gaitu, harkaitz erorketak oso ohikoak baitira igoera honetan.

 MENDEBALDEKO INFIERNOA (3074m). Lau bat ordutan aterpetik. Atzean, Collarada, Pala de Ip, Aspe inguru guztia, Midi, Sallent, Formigal,... Eguraldi bikaina, paisaia ikusgarria eta bakar bakarrik goian. 

 ERDIKO INFIERNOA (3082m). Gustora!

 Eguraldi honekin gozamena da ertz eder horretatik ibiltzea. Atzean daukaguna, ezaguna dagoeneko.
Hemen dagoeneko erreportaje osoa !!

Granadaerreka

Powered by Wikiloc

 

Aizarnazabalgo Andre Mariaren Jasokundearen

Granadaerrekak Urola ibaiarekin bat egiten duen lekuan emango diogu hasiera ibilaldiari, Iraetako forjen parean, Urdaneta-Altzolaratseko sarbidean. Burdinola izan zen Txiriboga atzean laga, bidegurutze batera iritsi, eta, Urdanetara igotzen den bidea ezkerrean utzi ondoren, aurrera jarraituko dugu. Pagoeta Natura Parkearen babes-eremu periferikoaren lurretan sartuta, Urbieta baserriaren ondora iritsiko gara (42 m, 10 min). Harlanduz egindako ateak erakusten digu antzina izan zuen garrantzia, bertan egindako berriztatze lanek harmarria desagerrarazi badute ere. Gertu dagoen errotako ubide eta presaren aztarnekin batera, oso hondatuta dauden hormak eta teilatua geratzen dira.

Zornotza baserriaren ondotik pasatzen da bidea

Urbieta baserriko sarrera zaharra

Granadaerrekako presa txikia

Abereen bazkarako erabiltzen diren soro ederren artean zabaltzen den bidetik, Zornotza baserriaren ondora helduko gara, eta, hau atzean utzi ostean, Granadaerrekaren ertzera gerturatuko gara (43 m, 20 min). Aristizabal baserria gure eskuinera utzita, parkearen babes-eremuan murgilduko gara. Ibar landare eta zuhaitzen artean ibilgua irekitzen duen Granadaerrekaren edertasunaz gozatzeko parada izango dugu. Paraje hauetan zuhaitzek hartzen duten altuera ikusgarria da, eta, horien artean zabaltzen den bidetik, Bekola burdinola eta baserriaren ondora iritsiko gara (58 m, 30 min).

Granadaerreka

Bekola burdinolaren ur-saltoa

Bekolako ferratoki zaharra

Bekola baserriaren ataria

Gaur egun Altzolarats harana ahaztutako lekua da, baina ez da beti horrela izan. Garai batean, ubideko urek burdinolak eta errotak mugitzen zituzten, eta, bertatik sortutako minerala, barrualdea eta kostaldea lotzen zituzten galtzaden barrena garraiatzen zuten. Bekolako  ur-biltegiaren horman eraikinaren data adierazten duen harri moduko bat dago, eta bertan 1734 urtea agertzen da. Egoera kaxkarrean egon arren, oraindik ur-presa, antepara eta erretena ikus daitezke, garai batean izan zuen distiraren lekukoak.

Olalde baserria

Errota Txiki

Baserria eta burdinola atzean utzi, parkeko babes eremutik atera, eta, kilometro eskas ibili eta gero, Goikola burdinolara iritsiko gara, Olalde baserriaren ondoan (75 m, 45 min). Berrehunen bat metro aurrera egin, eta, Errota Txiki baserriaren ondoan dagoen XV. mendeko  Altzolaratseko jauregiaren aurrien ondora ailegatuko gara. Bertan, Aizarnazabal eta Aia lotzen zituen harrizko zubia dago (82 m, 50 min).  

Altzolarats jauregiaren aurriak

Altzolarats jauregiko leiho biki zorrotzak 

Puntu honetara iritsita, bide beretik itzuliko gara abiapuntura, bestela, aurrera jarraitu nahi izanez gero, haran karstikoan murgilduko gara Granada baserriaren ondoko indarretxeraino.

Ganalto desde Hueto Arriba

 

     Esta semana os propongo ascender al Ganalto desde Hueto Arriba visitando las cuevas de Ancinalta y Tutusantos, una excursión de unos 14 km. ida y vuelta y 350 metros de desnivel.

     Desde el extremo oeste del pueblo (coordenadas: 42,8915464, -2,8049886), cruzamos el portón, tomamos el camino de la izquierda y seguimos las indicaciones hacia la cueva de los Goros (más detalles en https://pateandoalava.blogspot.com/2024/11/cueva-de-los-goros.html). En cuatro kilómetros, más allá de las cuevas, llegamos a la ermita de Santa Marina (coordenadas: 42.898996, -2.837563), desde donde podemos acercarnos a la impresionante sima de Santa Marina (coordenadas: 42.897901, -2.835562) y a otra cuyo nombre desconozco (coordenadas: 42.898117, -2.837460).

     Medio kilómetro más allá de la ermita llegamos a un cruce importante, con grandes piedras colocadas a modo de menhires (coordenadas: 42.902790, -2.841588). Para ir a la cueva de Ancinalta tomamos el ramal de la derecha (este) y, a los 400m. (coordenadas: 42.903446, -2.834997), el ramal de la izquierda. En apenas 70 metros (coordenadas: 42.904220, -2.834734), junto a un mojón a la derecha del camino, encontramos la cueva, apenas una covacha con un murete de piedra en la entrada.

     De vuelta en el cruce “de los menhires”, tomamos ahora el ramal de la izquierda (oeste). A los 300m. (coordenadas: 42.901178, -2.846116), en el cruce, tomamos a la derecha (norte) unos 100 m. hasta el punto 42.902521, -2.846594. Basta mirar a la izquierda para localizar el vallado que rodea la cueva de Tutusantos (coordenadas: 42.902565, -2.847054). Es fácil explorar la parte este, que nos ofrece algunas formaciones. En la parte oeste, en cambio, encontramos una sima, que es una de las muchas entradas a la cueva, todas protegidas por alambradas.

     De nuevo en el cruce “de los menhires”, seguimos ahora rectos (norte). A los 500m. (coordenadas: 42.907879, -2.844683) tomamos a la derecha y, de seguido, a la izquierda (coordenadas: 42.908471, -2.844226). Basta continuar poco más de medio kilómetro para acceder a la cumbre y disfrutar del paisaje. Como información, el junio de 2022 derribaron la cruz que, por fortuna, ya ha sido recolocada.

     Disfrutad de la excursión y, como siempre, no olvidéis respetar las formaciones y a los habitantes de la oscuridad. ¡Hasta dentro de dos semanas!

NOTAS:

     Las coordenadas son WGS84 (EPSG:4326), el sistema en que se basa el GPS y el que usan muchas aplicaciones.

     Podéis ver el resto de las fotos y/o vídeos de esta ruta en https://pateandoalava.blogspot.com/2025/11/ganalto-desde-hueto-arriba.html, junto a más de un centenar de excursiones más.

Menditxiki: Hernio Iturriotzetik

Powered by Wikiloc

 

Iturriotz leku estrategiko oso garrantzitsua izan zen XVIII. mendearen amaierara arte, barnealdea eta Gipuzkoako kostaldea lotzen zituzten bideen bidegurutzea. Mendeetan zehar, artzain, mandazain, gerrillari, kontrabandista, erromes eta mendizaleen igarobide izan den bentaren ondoko aparkalekutik abiatu gara. Eraikin zaharraren ezkerretik ateratzen den porlanezko bidetik, San Joan ermitaren ondora jaitsi gara.

 

San Joan ermita

San Joan ermita

 

Ermita honen lehen erreferentzia dokumentalak 1541 urtekoak dira. Ermitaren hormetako batean, inguruari izena ematen dion iturria dago (Iturri-hotz). Diotenez, ur hotzek sarnaren eta beste gaitz batzuen aurkako propietate sendagarriak dituzte. Iturriotzeko ermita Gipuzkoako ospetsuenen artean zegoen, bertan egiten zen ganadu eta erromeria azokagatik. Azoka hori 1728ko Villafrancako Batzarrek bertan behera utzi eta Aiara eraman zuten, San Esteban parrokiaren ondora.

Hernio eta Gazume mendigunearen inguruan zeuden Aia, Bidania, Goiatz, Beizama, Albiztur eta Errezilgo udalerriek pro indiviso partekatzen zituzten lurretan altxatu zuten ermita. Guztiak ziren San Joani eskainitako ermitaren jabe, eta bertan ospatzen zituzten beren batzarrak. Jabetza partekatu honi 1792an eman zitzaion amaiera, urte horretan, abuztuaren 11n, ermitaren profanazio larria gertatu ondoren, Iruñeko Eliza Auzitegiak santutxoa bihurtzea erabaki zuen. Lurrak herrien artean banandu zituzten eta tenplua, berriz, Aiaren eskutan geratu zen.

Oinplano angeluzuzena duen eraikinak, nabe bakarra, bi isuriko estalkia eta bi sarrera ditu. Ermita txiki honen barruko erretaula Juan de Arbiçak egin zuen 1608an. Bakuna, polikromatu gabeko egurrezkoa, erdian Gurutziltzatutako Kristoa dago, San Joan Bataiatzailearen irudi baten ondoan. Alboetan, San Roke eta San Inazioko bi tailu daude.

 

Maldan gora

Hernio gertuago

Zelatunera iristen

Ermitaren ezker aldetik igotzen den pista zabalean zehar, arrasto gorri eta zuriei jarraituz (GR- Gi 35), Sagaraingo lepo eta zelaietara heldu gara, izen bereko gaina apur bat ezkerrera utziz. Lepotik mendebalderantz jo dugu oso nabarmena den bidezidorretik aldapa txiki bat igoz. Bide erosoak bidegurutze batera eraman gaitu. Aurrera segi eta Herniora igotzeko makina bat mendizalek erabiltzen duten bide nabarmenetik Zelatungo lepoan dauden borden ondora iritsi gara. Gazume eta Hernio banatzen dituen lepo hau ezaguna da oso, ez bakarrik historikoki igarobide garrantzitsua izan delako, baita ere iraileko asteburuetan benta bihurtutako artzain-borden inguruan ospatzen diren erromeriengatik.

 

Zelatungo lepoan

Antonioren borda

Hamaiketakoa itzulerako utzi, eta, bordei bizkarra eman ondoren, erraz antzeman dugu Herniora zuzentzen den bidezidorra. Ez du galerarik. Altuera irabazten lagundu digun sigi-saga baten ondoren, erraz heldu gara Erniozaleak Kultur Elkarteak berreraikitako aterpetxora.

 

 

Tontorra gertu

Honen ondoan, Gurutze Zaharra izenez ezagutzen den gurutze  sendatzailea dugu. Gaur egun dagoen tokian baino lehenago tontorrean zegoen, baina tximista batek bitan zatitu eta gero, gaur egun dagoen tokira jaitsi zuten. Gurutzearen besoetatik burdinazko uztai batzuk daude, eta tradizioaren arabera, uztaiak gorputzetik pasaz gero, erreuma edo artrosia sendatzeko balio zuen.

 

Erniozaleak aterpea

Gurutze Zaharra

Gurutze Zaharreko uztaiak

Bideak bat-batean ezkerrera jiratu, eta, Hernioko gailurrera eramango gaituen azken maldari eutsi diogu.

 

Azken ahaleginean

Talaia bikain honek duen panoramika zabala da oso, eta  bertan dagoen orientazio mahaiak mendi, haran eta herrien izenak identifikatzen lagunduko digu.

Koadrilla ederra tontorrean

Gaztetxoak tontorrean

Tontorrean

 

Zelatunera igotzeko erabili dugun bide beretik itzuli gara, eta, Iturriotzera jaisteko, GR-35aren bide-seinaleek erakutsiko digute hartu beharreko norabidea. Gazume mendiaren magala zeharkatzen duen bide zabal eta erosoan zehar altuera erraz galdu eta gero, segituan Sagaraingo lepora jaitsi gara, Iturriotzko bentatik gertu.

 

Ikuspegiaz gozatzen

Beherantz

Iturriotzeko benta

 

Gipuzkoako kostaldea eta barnealdea lotzen zituen bide zaharrean kokatu dago. Bertatik, erromes, mandazain, kontrabandista, gerrillari eta bidaiariei zerbitzua emateko sortutako benta da. Gaur egun eraikin bakarra egon arren, XVII. mendearen erdialdean bi ziren zerbitzua ematen zuten etxeak. Bien artean zaharrena Iturriotz behekoa da, 1514koa  hain zuzen ere. Hasiera batean jabetza Aiako Kontzejuarena izan zen, baina 1822an, udalak saldu eta partikularren eskutan geratu zen. Bigarren etxea, Iturriotze goikoa, Asteasuko Kontzejuarena zen eta 1745ean erre eta desagertu egin zen.

Gaur egungo eraikinak, behekoa harlanduz sendotutako solairuarekin batera, beste bi solairu eta egurrezko teilatupea ditu. Fatxada da eraikinaren alderik nagusi eta nabarmenena. Egurrezko bibaldura margotuen artean baoak ageri dira, modu erregularrean banatuta. Egurrezko bilbadurako baserri zaharrak, karez margotutako gurutze babesgarriak erakusten ditu fatxadan.

Ramon Soraluce idazleak XIX. mendean utzi zuen idatziz Iturriotz baserrian belaunaldiz belaunaldi iraungo zuen ahozko tradizioa. San Inaziok bere bidaia bat Azpeitira itzultzean, prestatzen ari zitzaizkion omenaldiak eta probintzian piztu zuen ikusmina ezagututa, Azpeitiarako bide nagusia saihestu eta beste bide bat hartzea erabaki zuen, gau batez Iturriotz bentan atseden hartuz. Oraindik ere lo egin zuen gela omen dago (nahiz eta egungo egitura geroagokoa izan). 2002ko otsailaren 11n, Eusko Jaurlaritzak monumentu izendatu zuen, Sailkatutako Kultura Ondasuna.

Iturriotzeko benta

Iturriotzko bentako gurutzeak