Urraitz

 

Urraitz

Ibilbide hau ia osorik Bedaioko lurraldeetan bete dugu, hala ere, Nafarroako mugara gerturatu eta zati bat bertatik egin dugu, Araiz ibarrean eta Balerdi mendiaren iparraldeko saihetsaldean barrena ibili garelarik. Bedaio Tolosako auzoa da eta bere baserriak, Aralar eta Otsabio mendiaren magaletan barreiaturik daude. Gaur egun, Andre Maria eliza, frontoia eta lauzpabost etxek osatzen duten herrixka hau Berastegiko Jaunena izan zen, 1544. urtean Juan Martinez jaunak Tolosako jurisdikzioa onartu zuen arte. Hala ere, XIX. menderarte Berastegiko Jaunen babespean jarraitu zuten, hauek nekazariengandik lehen fruituak, ohoreak, hamarrenak eta errolda jasotzen zituztelarik.

Bedaioko Andre Maria eliza

 

Frontoiaren ondoan aparkatu eta aurrez aurre ditugun PR-GI 112aren bide seinale zuri eta horiak jarraituz Balerdiren magalerantz zuzentzen den pista zabal batetik igotzen hasi gara. Hurrizti eder bat igaro ondoren, pagadi bikain batean murgildu gara. Balerdiren paretatik askatutako harritzar galantak basoan sakabanaturik. Gorantz jarraitu eta alanbrezko hesi bi pasa ondoren, GR 121 (Gipuzkoako itzulia) eta GR 20 (Aralarko itzulia) bideekin bat egin dugu. Ezkerrera pinudia eta eskuinera Balerdiren iparraldeko bizkar ikusgarria, aurrean, berriz, Urdileko lepoa. Gipuzkoak Nafarroarekin duen muga gainditu aurretik egurrezko bide-seinaleak.
 

Urdileko lepoa Balerdipean

Urdileko lepoa eta Urraitz

Lepo honetatik dagoen ikuspegia zabala eta ederra da, Aralarko Mailoek eta Balerdiko tontorrak Araiz bailara erabat menderatzen dutelarik. Urraitz tontorrera igo aurretik, mendi honen inguruan dagoen kondaira bat gogora ekartzea merezi du. Tradizioak dioenez, Urraitza edo Urrezko haitzaren oinean, lehen eguzki izpiak jotzen duen lekuan, ardi batek hankarekin aztarrika egin eta markatzen omen du urrezko txanponez beteta dagoen zezen-larru bat lurperatuta dagoen lekua. Agian, Urdileko lepoan egun deseginik dagoen trikuharriak kontakizun hau gorpuztu du mendeetan zehar gaurdaino iraun araziz. Urrerik ez eta patrikak hutsik, kukuaren kantarekin konformatu behar izan dugu.
 

Urraitzera iristen

Argitxo Urraitzen 

Urraitzeko tontorra

Elezaharrak ahaztu, belardia zeharkatu, haitzetan dauden ardi eta ahuntzen albotik igaro eta Urraitzeko tontorrerantz igotzen hasi gara. Gora iristean, gutunontzia eta Argitxoren irudiak. Araiz bailaran zehar sakabanaturik makina bat herrixka behatzeko aukera izan dugu: Azkarate, Uztegi, Gaintza, Intza, Atallo, Arripe, Betelu, Errazkin... Bidera itzultzeko bi aukera ditugu, lehena gertu dagoen Batzillarko gainera igo ondoren, honen atzetik balizatutako bidera jaitsi. Bigarren aukera, berriz, etorritako bidetik atzera egin eta Urdileko lepora jaitsi ostean, bide-seinale zuri, gorri eta horiak jarraituz Zarateko leporantz abiatu. Guk lehena aukeratu dugu eta elorri zurien artean lepora jaitsi eta segidan harrien artean Batzillarko gainera igo gara. Atseden txikia hartu eta gero maldan behera egin dugu eskuinetik datorren bide balizatuarekin bat eginez.
 

Urraitz eta Balerdi Zarateko lepotik

Erraz galdu dugu altuera eta Azkaratetik datorren pistarekin bat egin dugu. Ezker aldetik Zarateko lepora jaitsi gara PR-GI 112 eta GR 21aren (Inazioren bidea) bide-seinale zuri, gorri eta horiak segituz. Lepo honetan, Nafarroa eta Gipuzkoaren arteko mugan, mikeleteek zuten etxe zaharraren aztarnak ikus daitezke. Horrek, mendi eta kostalde arteko salerosketetan lepo eta inguru hauen garrantzia erakusten digu. Historialari batzuek diotenez, Loiolako Iñigo, Iruñeko setioan zauritu ostean, Azpeitiara eraman omen zuten lepo honetatik barrena. Mendi ibilbide hau 1991n inauguratu zen Loiolako San Inazio jaio zeneko 5. mendeurrena zela eta. Bidea Nafarroako Xabierren hasten da, Iruñatik abiatzen den erromes bideetako bat aprobetxatuz. Zarateko lepoan muga zeharkatu eta Gipuzkoako lurretan sartzen da Loiolako Santutegian amaituz. Beraz, bide honek bi ikur lotzen ditu: Xabier eta Loiola.
 

Gurbillaundi baserritik gertu

Lepoa utzi eta bidegurutzera heltzean Gurbillaundiko baserrira doan pista hartu  dugu Illarrazurantz zuzentzen dena (GR 121) utziz. Pista zabala hartu eta berehala utzi egin dugu ezkerre aldetik ateratzen den bide zaharra hartuz. Gurbillaundi baserrira iristean, Bedaiora joateko bi aukera izango ditugu. Lehena, pistatik 300 metro burutu ondoren Ugartetik Bedaiora igotzen den errepidera iritsiko gara eta bakarrik kilometro bat bete beharko dugu herrira heltzeko (PR-GI 112). Bigarrena, berriz, baserria pasa eta ezkerrera, belardian ateratzen den bidetik, altura pixka bat hartu eta normalean oso lokaztuta egoten den bidetik Arrupe baserrira helduko gara eta hemendik porlanezko pista batean zehar Bedaiora. Nahiz eta ibilbidearen azken zati honek interes handirik ez izan, errezena balizatutako bidea hartzea da.      
 

Klikatu hemen ARGAZKIAK ikusteko

https://askemikel.blogspot.com/2015/02/urreako-haitza.html